"Sizi sadece boş yere yarattığımızı ve sizin hakikaten huzurumuza geri getirilmeyeceğinizi mi sandınız?" (Mü'minun 115)
"Bilin ki Allah'ın elçisi içinizdedir. şayet O, birçok işte size uysaydı, sıkıntıya düşerdiniz. Fakat Allah size imanı sevdirmiş ve onu kalplerinizde süslemiştir. Küfrü, fıskı ve isyanı da size çirkin göstermiştir. İşte râşid kimseler bunlardır." (Hucurat 7)
Er-Reşîd, ‘’rüşd sahibi olan, doğru ile yanlışı ve hak ile batılı ayıran, kullarını rüşde eriştirerek onlara doğru ve yanlışı ayırt etme kabiliyeti veren ve hiç kimseye/şeye danışmadan/istişare etmeden Kendi hikmetiyle hüküm süren manalarına’’ gelir.
‘’Sözlükte “doğru yolu bulup onda sebat etmek” anlamındaki rüşd (reşed, reşâd) kökünden türemiş bir sıfat olan reşîd kelimesi “doğru yolda bulunan, doğru ile yanlışı ayırt edebilecek çağa giren” demektir. Allah’a nisbet edildiğinde “bütün işleri isabetli ve hedefine ulaşıcı” mânasına geldiği gibi “doğru yolu gösteren, irşad eden” mânasını da içerir.’’ (TDV İslam Ansiklopedisi)
Doğrunun ve yanlışın ne olduğunu belirleyen Er-Reşîd olan Allah’tır. Her insana hakkı ve batılı ayırt edebileceği aklı ve kalbi veren O’dur. Ayrıca Allah, yeryüzünde her kavme elçi veya elçiler göndererek kullarının rüşde kavuşmaları için rehberler lütfetmiştir. Bu elçilerin getirdiği tevhid akidesi ve ahlak kaideleri bazı yerlerde zamanla unutulmuş ve batıla sapılmış olsa da muhakkak bazı emareleri kalmıştır. Özellikle ahlaki kaideler, yani doğrunun ve yanlışın ayrılması konusundaki rüşde kavuşturan temel bilgiler toplumların hafızalarına yerleşmiştir. Bu antropolojik bir gerçektir; en ilkel kabilelerin bile belli başlı kuralları ve yasakları, ahlaki kaideleri ve bu kaideleri yıkmanın sonucunda verilen cezaları vardır. Bu kabilelerin dahi doğru ve yanlışı ayırması Er-Reşîd olan Allah’ın izni ve yardımıyladır; zira kullar Allah’ın irşadı olmadan asla doğruyu ve yanlışı ayırabilecek idrake sahip olamazlar. Hakkı ve batılı ayırt edecek bir fıtrat ve akıl/kalp veren Allah’tır ve kulunu rüşde ulaştıracak olan yalnızca O’dur.
Zü’l-Celâl ve’l-İkrâm olan Allah, kulu ve elçisi olan Efendimiz (sav) ile birlikte Kur’an-ı Kerîm’ini göndererek evrensel bir hakikat ve hakiki rüşde erme yolunu lütfetmiştir. Hakiki rüşde ermek de ancak Allah’ın ve O’nun Resulünün (sav) doğru dediğine doğru yanlış dediğine yanlış demekle olur.
''Allah, Allah ile bulunur'' düsturunu esas alarak Allah'ı bilme yolculuğumuzda bizi rüşde eriştirenin ve irşad edenin yine Er-Reşîd olan Allah olduğunu fark etmemiz gerekir. Bize, Kendisini bildirmek için Peygamberler ve Kitaplar gönderen, alimler ve Sıddıklar ile toplumları irşad ettiren Er-Reşîd'dir.
Rasulullah (s.a.v) Hz. Aişe'ye "Duaların kısa ve özlüsü" olarak şu duayı öğretmiştir:
“Allah‟ım! Hayırların hepsini Sen’den isterim. Acilini ve acil olmayanını, bildiğimi ve bilmediğimi.. Bütün kötülüklerden de Sana sığınırım. Acilinden ve acil olmayanından, bildiğimden ve bilmediğimden. Senden, cenneti ve beni ona yaklaştıracak söz ve amelleri isterim. Cehennemden ve beni ona yaklaştıracak söz ve amellerden de Sana sığınırım. Hz. Muhammed (s.a.v) Sen’den neyi istediyse, ben de Sen’den onları isterim. Ve yine Hz. Muhammed (s.a.v) hangi şeyden sığındıysa, ben de onlardan Sana sığınırım. Benim için takdir ettiğin kaza ve kaderin sonucunu hayır/rüşd kıl.” (İbn Mâce. Ahmed bin Hanbel)
Kulun Er-Reşîd isminden hissesi: Allah’ın bildirdiği şekilde doğru ve yanlışı ayırt etmek, hak ve batıl arasına kalın bir çizgi çekerek sonuna kadar haktan taraf olmaktır. Allah’ın Kur’ân-ı Kerîm’inde ‘’Şüphesiz, sizden Allah'a ve ahiret gününe kavuşmayı uman ve Allah'ı çok ananlar için, Allah'ın Peygamberinde güzel bir örnek vardır.’’ (Ahzab Suresi 21) diye bildirdiği şekilde Resulullah’ın (sav) ahlakıyla şekillenmiş bir omurgaya sahip olmak lazımdır; batıla karşı hakkın tarafında Peygamber (sav) nasıl durduysa hakkın tarafında öyle durmak gerekir. Hak üzerine yaşayarak rüşde ermek için Er-Reşîd olan Allah’a yönelmek gerekir.
Kaynakça;
Esmâ Notlarının kaynakçası için Bkz: Esmâ'ül Hüsnâ Notları: Giriş
